Sebzecilik İşletme Şekilleri
- Aile (Ev Bahçesi) Sebzeciliği : Daha çok ev bahçesi karakterini gösteren bu sebzecilik şeklinde evin fertlerinin çalışması esastır. Amaç; O ailenin yazlık ve kışlık sebze gereksiniminin karşılanmasıdır. Uygulanan yetiştirme prensipleri amatördür. Genellikle maydanoz, nane, taze soğan, sarımsak, domates, biber gibi sebzeler yetiştirilir. Bahçede yetiştirilecek sebzelerin seçiminde başta iklim olmak üzere ailenin isteği de rol oynak. Asıl amaç ailenin ihtiyacını karşılamak olmakla beraber, artan sebzelerin satıldığı da görülür.
- Köy Sebzeciliği : Sebzecilik daha çok ara tarım şeklindedir. Amaç; ilk olarak köy halkının gereksinimini karşılamaktır. Ürün fazlası ticaret amacına yönelik olarak pazarlarda satılmaktadır. Sebzeler daha çok bağ ve meyve ağaçlarının araları kullanılarak yapılan tarımdır. Eğer başlangıçta bağ ve meyveliklerin araları ara tarım yapılacak şekilde düzenlenmişse sorun çıkmaya bilir fakat aralar yeterli değilse bunların taç büyümelerine göre beslenmeleri, sulanmaları, mücadeleleri, gölgelemeleri vb. yönlerden her iki yetiştiricilikte (hem meyve hem sebzede) de sorunlar çıkarır. Bunun yanında yeni kurulan bağ ve meyveliklerde ilk yıllarda arazinin değerlendirilmesi için iyi sonuçlar alınabilir.
- Tarla Sebzeciliği: Geniş ölçüde, büyük alanlarda yapılan sebzecilik tarla sebzeciliğidir. Bu işletmelerde sebzecilik alanı belirli oranda tutulmalıdır. Fakat sebzelerden elde edilen kar diğer tarla bitkilerine oranla daha fazla olduğundan işletmenin önemli kısmı sebzeciliğe ayrılır. Bu konuda dikkatli olmak gerekir. Lahana, hıyar, tohumdan soğan, havuç, yer fasulyesi, bezelye, yer domatesi, yaz ve kış kabakları, kıvırcık, marul, ıspanak, kavun, karpuz bu işletme şekli için ideal sebzelerdir. Yetiştiricilikte direkt tohum ekimi ön plandadır. Ürünün pazarlanmasında işletmelerin ayrı ayrı pazara göndermeleri yerine kooperatif yoluyla birleşerek taşıma yapılması daha uygundur.
- Bahçe Sebzeciliği : Esas amaç gelir elde etmektir ve turfandacılıktır. Tarla sebzeciliğine göre daha küçük alanlarda yapılır. Küçük işletme olduğu için makinalı tarım uygun değildir. Özellikle hasatta makine tercih edilmez. Bu işletmeler şehir ve pazara yakındır. İşletme yeri seçilirken iklim birinci sırada, toprak ikinci sıradadır. Çünkü toprak değiştirilebilir veya iyileştirilebilir. Pazara yakın yerlerde olduğu için satış kolay olur ve kar oranı yüksektir. Birim alandan yüksek verim elde edilir. Direkt pazara satış olduğu için aracı ve yol masrafı yoktur.
- Sera Sebzeciliği : Kuruluş ve işleyiş bakımından diğerlerinden farklıdır. Genellikle kışın yazlık, yazın kışlık sebze yetiştiriciliği şeklindedir. Gider fazladır. Sera sebzeciliğinde açık alanlardan da faydalanılır. Seralarda normal mevsim dışında sebze ve kesme çiçek yetiştirilir. Temel amaç kar sağlamaktır. Seracılıkta sıcak yastıklar da vardır. (sıcak yastık hayvan gübresidir) Toprak yada harcımızı ısıtmak için sıcak yastık kullanılır. Isıtma yapılınca çimlenme daha çabuk meydana gelir. Sıcak yastıkta genellikle fide üretimi yapılır. Turfanda olarak büyük gelir sağlanır.
- Yeni Sebze İşletme Şekilleri : Dış koşullarda yapılan bahçe ve tarla sebzeciliği yanında seralar, yüksek tüneller ve alçak tüneller gibi özel tesisler içinde yapılan örtü altı sebzeciliğidir.