- Çiçekli Parazit Bitkiler
- Ökse Otu (Viscum Album) : Yarı parazit bir bitkidir. Yaprakları olduğu için asimilat maddelerini kendileri sentezler. Sadece suyu ve mineral maddeleri üzerinde bulunduğu bitkilerden alırlar. Genellikle meyve, orman ve park ağaçlarını konukçu olarak seçerler. Yaz kış yapraklıdırlar. Kışın yaprağını döken ağaçlarda yapraklı ve kuş yuvası şeklinde görülürler. Tohum yiyen kuşlarla taşınabilir. İnce dallarda dallarla birlikte kesilir, kalın dallarda oyularak çıkartılır ve yerine katran vs. sürülür yada yapraklı ağaçlarda yaprağını döktükten sonra yabancı ot öldürücü ilaçlarla ilaçlama yapılarak ölmesi sağlanır.
- Canavarotu (Orabanche Spp.) : Çeşitli sebze, endüstri bitkileri ve yabancı otların köklerinde yaşayan tam parazit bir bitkidir. Yaprakları yoktur ve bütün besin maddesini konukçu bitki üzerinden alırlar.10-15 cm boyunda olup konukçunun kök boğazından çıkarlar ve mor renklidirler. Bir süre sonra tohum bağlarlar ve olgunlaşan tohumlar toprağa dökülür. Tohumlar dormansiye sahip oldukları için yıllarca toprağın bulaşık kalmasına neden olurlar. Köklerini konukçu bitkinin kökleri içerisine salarak besin maddelerine ortak olurlar. Konukçusu çok geniştir. Ülkemizde daha çok ayçiçeği, tütün ve sebzelerde yaygındır. En etkin mücadele şekli münavebedir. Bulaşık orabanche türüne konukçu olmayan kültür bitkisi türünü arka arkaya münavebeye almak gerekir. Ayrıca orabanche bitkisi tohum bağlamadan koparılıp yok edilmelidir. Tuzak bitkiler ekilerek çimlenmeye teşvik edilmelidir ve ortadan kaldırılmalıdır. Ekonomik olduğu durumlarda Methil Bromid gibi toprak herbisiti kullanılarak yok etmek mümkün olabilmektedir.
- Küsküt (Cuscuta Spp) : Tam parazit bir bitkidir. Yaprakları olmadığı için bütün besin maddelerini konukçu bitkiden alırlar. Ülkemizin bazı bölgelerinde (Cin Saçı) veya (İt Yatağı) olarak bilinir. Konukçu topluluğu çok geniştir. Ülkemizde daha çok yonca, şeker pancarı, asma ve sebzelerde zararlı olmaktadır. Bitkiler sarı çiçekli olup çok sayıda tohum meydana getirir. Toprağa dökülen tohumlar dormansi ye sahip oldukları için zaman zaman çimlenir ve tarlanın sürekli bulaşık kalmasına neden olurlar. Çimlenen tohumlar zayıf kök oluşturur ve toprak yüzeyinde sürünücü gövde oluşturlar. Konukçusunu bulan küsküt toprak ile ilişkisini keser ve konukçu bitkiden beslenmeye başlarlar. Konukçu bitki besin maddesinin bir kısmını kaybettiği için sararır, zayıf düşer ve ölür. Küsküt sulama suyu, hayvan gübresi ve bulaşık kültür bitkisi tohumları ile yayılır. Küskütle mücadelede en etkili yol küsküt süz temiz tohum kullanmak ve bulaşmayı önleyici tedbirler almaktır. Konukçu yabancı otlar temizlenmelidir. Yoncada görülmesi halinde küsküt lü yonca sökülmeli ve küsküt gövde parçalarının tarlaya dökülmemesine özen gösterilerek uzaklaştırılmalıdır. Küsküt çimlenmeden önce yonca sık biçilmelidir. Bulaşık yerden gelen su ile sulama yapılmamalıdır. Yoncada küsküt ile kimyasal mücadele başarı ile yapılmaktadır. küsküt zaman zaman bağlarda da sorun olmaktadır. Kök boğazına saman serilerek bitkiye tutunması engellenir.
Elektriksel Kondaktivite (EC) : Belli bir hacimdeki çözeltideki çözülmüş iyondur. (sıvı ortamlarda geçerlidir)
WP: Islanabilir toz
Dormansi: Çevre koşullarının istediği duruma gelinceye kadar çimlenmeyi engellemesi.
Yabancı Ot: Kültür bitkisinin üretildiği alanda istem dışı büyüyen ot.
Yabani Ot: Patojenlere karşı bitkilerin oluşturduğu yapısal savunma reaksiyonları (Kültür arazilerinin dışında yetişen otlardır)
Yabancı Otların Zararları Nelerdir?
- Kültür bitkisinin ışığını engellerler.
- Kültür bitkisinin gıdasına ortak olurlar.
- Kültür bitkisinin suyuna ortak olurlar.
- Çıkardıkları salgılarla kültür bitkisinin gelişmesini engellerler.
- Toprağın sıcaklığını düşürürler.
- Kültür bitkisinin tek tip gelişmesini ve olgunlaşmasını önlerler.
- Tarım ürünlerinin kalitesini düşürürler.
- Kültür arazisinin değerini düşürürler.
- Kültür bitkilerine arız olan hastalık ve zararlılara yataklık ederler.
- Yabancı otların bir kısmı kültür bitkileri üzerinde parazit olarak yaşarlar.
- Çiftlikte üretim masraflarını arttırırlar.
- Baraj, göl, gölet, havuz ve sulama şebekelerinde sorun oluşturmaktadırlar.
- Yabancı otların bazıları hayvan ve insan sağlığını bozarlar.
- Bazı yabancı otlar insan ve hayvanların yiyecek kaynağıdır.
- Bazı yabancı otlar yakacak olarak kullanılırlar.
- Bazı yabancı otlar çiçek ve baharat olarak ve ilaç yapımında kullanılırlar.
- Yabancı otların bazıları yeşil gübre olarak kullanılmaktadır.
- Yabancı otların bazıları hava kirliliğinin ve bitki virüslerinin tespitinde indikatör bitki olarak kullanılmaktadır.
- Bazı yabancı otlar ıslah çalışmalarında materyal olarak kullanılabilmektedir.
- Yabancı otların diğer faydaları (süs eşyası, tespih, kolye, kağıt yapımı, barınak yapımında)kullanılmaktadır.
Yabancı otlar vejetatif ve generatif olmak üzere iki şekilde çoğalmaktadır. Genellikle yıllık ve iki yıllık yabancı otlar sadece generatif (tohumla), çok yıllık yabancı otlar ise generatif (tohum) yanında vejetatif (bir beden parçası yani kök, gövde, rizom vs.) olarak çoğalmaktadır.
Dormansi: Çevre koşullarının elverişli olmasına rağmen tohumların çimlenmemesine dormansi denir. Böylece yabancı otlar toprağa tohumlarını döktüklerinde çimlenme değişik yıllara dağılmakta ve arazilerin sürekli bulaşık kalmasına neden olmaktadır. Bitkilerin hayat sigortası olan dormansi yabancı otların uzun yıllar toprakta hayatını sürdürmelerine neden olmaktadır.
Ortalama olarak yabancı ot tohumlarının topraktaki ömrü 60-70 yıldır. Bunun dışında bir yıl olanlar olduğu gibi 3000 yıl olanlarda vardır. Toprak yabancı ot tohumlarının depolandığı yerdir. Yabancı otlar vejetatif olarak kök, rizom, yumru, soğan, stolon, yaprak, gövde ile çoğalmaktadır. Genellikle vejetatif olarak çoğalan yabancı otlar aynı zamanda tohumla da çoğalmaktadır. Toprak üstü organları kesilen bitki toprak altı organlarında depo edilmiş karbonhidratları harcayarak sürmektedir.
Yabancı Otların Vejetatif Yayılması:
- Vejetatif organların kendiliğinden yayılması,
- Çiftlik ekipmanları ile yayılması,
- Toprağı ile nakledilen fidanlarla yayılmasıdır.
- Bulaşık kültür bitkisi tohumlarıyla,
- Hayvanların sindirim sisteminde ölmeyen tohumların gübreyle taşınmasıyla,
- Rüzgarla,
- Suyla,
- Çiftlik ekipmanlarıyla,
- Toprağı ile nakledilen fidanlarla,
- İnsanlarla yayılması şeklindedir.
Yabancı Otların Yaşlarına Göre Sınıflandırılması
- Yıllı yabancı otlar
- Yazlık yıllıklar
- Kışlık yıllıklar
- İki yıllık yabancı otlar
- Çok yıllık yabancı otlar
- Basit çok yıllıklar
- Sürünücü çok yıllıklar
- Bulaşmayı Önleyen Tedbirler:
- Temiz tohum kullanmak,
- Biçer-döver atıklarının tarlada bırakılmaması,
- Hayvan yemi olarak kullanılan dane, kuru ot ve diğer yemlerin yabancı ot tohumlarından arı olması,
- Çiftlik gübrelerinin yeterli ölçüde fermente edilmesi,
- Bulaşık çiftlik ekipmanlarının temizliğine dikkat etmek.
- Sağlıklı Kültür Bitkisi Yetiştirmek:
- Uygun kültür bitkisi seçimi,
- Toprak özelliklerinin düzeltilmesi ve uygun gübrelemenin yapılması,
- İyi tohum yatağının hazırlanması,
- Uygun ekim yöntemlerinin uygulanması,
- Ekim zamanının ayarlanması,
- Münavebe uygulanması,
- Rakip kültür bitkisi yetiştirmek.
- Fiziksel Mücadele:
- Elle yolma,
- Çapalama,
- Tırmık geçirme,
- Toprak işleme,
- Biçme,
- Yakma,
- Malçla boğma,
- Su altında bırakma,
- Elektromanyetik dalgalarla yabancı ot mücadelesi
- Biyolojik Mücadele: Yabancı otların kendi doğal düşmanları ile yok edilmeleridir. Doğal düşmanlar parazit bitkiler, böcekler, bakteriler vs. olabilirler. Biyolojik mücadelenin başarılı olabilmesi için anavatanın dışında uygulanması gerekir. Biyolojik ajan monofag ve mücadele edilecek yabancı ot tek tür olmalıdır. Biyolojik mücadele başladıktan sonra durdurulamaz.
- Kimyasal Mücadele: Yabancı otların mücadelesinde kültürel önlemlerin istenilen sonucu vermemesi halinde ilaçlı mücadele yapma zarureti ortaya çıkar. Herbisitler değişik şekillerde uygulanırlar. Bunlar ekim veya dikimden önce, ekimden sonra, çıkıştan önce ve çıkıştan sonradır. Hububatta kullanılan sentetik hormon yapısındaki herbisitler büyüme noktası üzerine etkilidir. Herbisitler bitkiler tarafından stomalar, kütikula ve kökler yardımıyla alınır ve genellikle floemle nadiren ksilemle taşınırlar. Kültür bitkilerinde kullanılan (yabancı ot mücadelesinde) çok çeşitli herbisitler vardır. Her bitkinin değişik devrelerinde değişik herbisitler uygulanır.