Külleme (Leveilula Taurica)

Külleme Hastalığı Hakkında Genel Bilgi : Bitkilerin yapraklarında meydana gelen beyaz küf tabakasıdır. Domates yapraklarının üst düzeyde yaygın sarı (klorotik leke) lekeler görülürken alt yüzeyi beyaz toz halinde kül gibi sporlarla kaplıdır. Lekeler birleşerek bütün yaprağı kaplar. Solanecea familyasında da aynıdır. Üst tabaka sarı leke, alt tabaka küf tabakasıdır. Kabakgillerde ise (karpuz, hıyar, kabak) tam tersi üst yüzey küf tabakası (fungal örtü), alt yüzey sarı leke (lorotik leke)' dir.
Hastalıklı yapraklar zayıflar veya tamamen kurur. En çok sonbahar yetiştiriciliğinin ilk devrelerinde önemli tahribatlar yapar. Külleme için nispi nemin % 50-70, sıcaklığın 20-25°C olması yeterlidir.

Küllemenin Etmenleri Nelerdir?
  • Leveilula Taurica (Patlıcan, domates, Patates)
  • Erysiphe Cichoracearum (Hıyar, kabak, kavun, karpuz, bamya)
  • Sphaerotheca Fuliginea (Kabakgillerde)
  • Erysiphe Pisi (Bezelye) 'de görülür.
Bu etmenler diğer bitkilerde de olur. Ancak en çok bunlarda görülür. En çok rastlanan külleme hastalık etmeni Leveilula Taurica'dır. Külleme de fungal örtü (küflü tabaka) pudra serpilmiş gibidir. Hıyarda meyvelerin üzerinde fungal örtü ile kaplanır. Külleme domatese göre hıyarda daha çok görülür. Yaprakları tüylü olduğu için sporlar daha kolay tutunur. Bu yüzden daha çok görülür.

Külleme Hastalığının Belirtileri : Biber, patlıcan ve domateslerde daha çok alt yapraklarda başlayan külleme belirtileri yaprakların alt yüzeyinde pudra serpilmiş gibi bir fungal örtü, üst yüzünde ise klorotik lekelerle nitelenir. Sonra yapraklar solar, kurur ve dökülür.
Kabak, hıyar, kavun, karpuz, bamya da ise yaprakların üstünde beyaz fungal örtü bulunur ve sürgünler kurur, yarpaklar kıvrılır. Beyaz fungal örtü meyve ve dallarda da görülür.

İlk Bulaşma : Yere dökülmüş yapraklardan ilk baharda askosporlar uçuşup sebze bahçelerinde ilk enfeksiyonları yaparlar.
Gelişme : Fungus hostoriomlarıyla canlı hücredeki besin maddelerini emerek bitki yüzeyinde gelişimini sürdürür.
İkincil Yayılma (Bulaşma) : Yaz boyunca konidiler vererek ikincil bulaşmaları sürdürürler. Kısaca Houstoriumlarıyla bitkiye gererler ve daha sonra konidiler oluşturarak yayılırlar.
Kışlama : Sonbaharda yere düşen hasta yapraklarda veya bahçedeki kalıntılarda cleistothecium oluşturarak kışı böyle geçirirler. İlkbaharda bunlardan tekrar askosporlar uçuşur.
Külleme Hastalığı ile Mücadele Yöntemleri :
Kültürel Önlemler : Küllemeye karşı dayanıklı çeşitler yetiştirilmelidir. Hastalıklı bitki artıkları ve sera dışında bulunan yabancı otlar yok edilmelidir.
Kimyasal Önlemler : Yapraklarda ilk lekeler görüldüğünde ilaçlamaya başlanılmalıdır. İlaçlama 7-10 gün arayla tekrarlanır. Sistemik olanlar damla sulama ile verilebilir. Küllemenin çok şiddetli olduğu dönemlerde Dinocap (karathane) kullanılmalıdır. Bir yetiştirme devresinde 6-7 defadan fazla kullanılmamalıdır. Aynı fungusitten sürekli kullanmak yerine bir kaç farklı ilaç sırayla kullanılırsa bağışıklığı azaltır. Kükürt külleme için en iyi ilaçlamadır. Sıcak havalarda kükürt atılmamalıdır. yakıcı etkisi olduğundan yapraklar yanar. Serin havalarda atılmalıdır. Toz kükürt hıyar ve kabakta dekara 2 kg. verilir. Sıcak havalarda serada toz kükürt yerine Quinomethionate , Dinocap, Buprimate etkili maddeli preperatlar kullanılır. Dozuna dikkat edilmelidir.