Etmeni : Pyrenocheta Lycopersici
Konukçusu : Domates
Kök Mantarlaşması Hastalığının Belirtileri : Kök mantarlaşması topraktan bulaşan bir mantardır. Üst üste domates yetiştirilen topraklarda bulaşma oranı yüksektir. Teşhiste en tipik belirtisi solgunluktur. Solgunluk kademeli bir şekilde olur. Kök mantarlaşması görülen bitkilerde gelişme yavaşlar ve verim %30 oranında düşer fakat bitki tamamen ölmez. Kökün iç kısmında kahverengileşme ve çürümeler olur.
Köklerin çoğu mantarımsı ve kahverengimsi renk alırlar. Bazı çeşitler 15-20 °C sıcaklıkta gelişirken bazıları ise 26-30 °C sıcaklık isterler.
Bulaşık bitkinin kökünde ana kökün kalınlaşıp mantarlaştığı görülür. Kılcal damarlar yavaş yavaş azalır. Köklerde kalınlaşma, yarılma ve çürüme meydana gelir. Bitkinin besin alımı düşer verim azalır. Toprakta suyun düşük ve fazla olduğu durumlarda görülür. Toprak yapısı çok ıslak, soğuk ve bozuk olan seralar hastalık için uygun ortamlardır.
Toprak Zararlılarının Yaptığı Solgunlukla Kök Mantarlaşmasının Yaptığı Solgunluk Arasındaki Fark Nedir?
Kök mantarlaşmasının yaptığı solgunluk daha yavaş ilerler, iletim demetleri tahrip olduğu için üst kısma dağılmaz.
İlk Bulaşma : Topraktan bulaşan bir mantardır. Üstü üste domates yetiştirilen seralarda bulaşma oranı daha yüksektir.
Yayılma : Toprak ve bitki atıklarında bulunan skloretler ve vektörler aracılığı ile yayılır ve uygun ortam bulunca çimlenerek hastalığı bulaştırır.
Gelişme : Bazı ırklar 15-20 °C bazıları 26-30°C sıcaklıkta gelişme gösterir. Toprak yapısı çok ıslak, çok soğuk ve bozuk yapılı seralar uygun ortamlardır. Yüksek toprak sıcaklığında da görülür.
Kışlama : Toprakta kararmış, az mantarlaşmış kökler üzerinde uzun süre yaşarlar.
Kök Mantarlaşması Hastalığı ile Mücadele Yöntemleri :
Kültürel Önlemler :
- Eski nekroze olmuş köklerin yerine gelebilecek yeni köklerin oluşumu sağlanır. (kök boğazı doldurularak)
- Günün sıcak saatlerinde bitkilere ve toprağa su püskürtülerek fazla su kaybı engellenir. (sisleme, buhar, su püskürtme)
- Ortam nemi arttırılmalıdır.
- Sulamayı dikkatli izlemek (zarar görecek seviyeye çıkmadan arttırarak sulamak).
- Sezon sonunda zarar gören kökleri toplayarak seradan uzaklaştırmak.
- Toprak dezenfeksiyonu yapılabilir (metil bromid-formaldehit- vapam).
- Aşı yapılabilir veya dayanıklı çeşitler tercih edilir.
- Topraksız tarım yapılabilir.
- Aşırı fideden kaçınma.
- Solarizasyon yapılmalıdır.
- Sera toprağı ve fide harcı dezenfekte edilmelidir. (buhar, vapam, dozomet)
Etmeni : Pyrenocheta Lycopersici
Belirtileri : Kabakgillerde yaprakların sadece damarları yeşil kalır. Diğer yerlerde sarı-kahverengi renk alır ve kurumalar olur. Kökte yarılma, çatlama ve kahverengileşme görülür. Kavun köklerinde de geniş mantarlaşmış yamalar meydana gelir. Domateste kökte çatlama ve kahverengileşme olur. Soğuk ve nemli toprağa dikim yapıldığında kök boğazında çatlamalar görülür. Bu etmen daha çok domateste görülür.
Mücadelesi :
Kültürel Önlemler :
- Toprak dezenfekte edilmeli,
- Hava sirkülasyonu sağlanmalı,
- Sık dikimden kaçınılmalı,
- Nem-sıcaklık dengesi doğru ayarlanmalıdır.